Türk EXIMBANK’ın 2023 Yılı Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi

Türk Eximbank Türkiye’nin resmî ihracat destek kuruluşu olarak mal ve hizmet ihracatı yapan, yurt dışında projeler üstlenen ve yatırım malı üretip satan firmalarımıza kredi ve alacak sigortası desteği vererek onların uluslararası ticaretten aldıkları payların artmasını sağlamaktadır.

İhracatın finansmanında bir ihtisas bankası olan Türk Eximbank, ilk planda kâr maksimizasyonunu değil, ihracatın finansmanı ile ilgili belirlediği hedefleri gerçekleştirmeyi amaç edinmiştir. Ancak, bir banka olmanın sorumluluğu ile sağlıklı bir mali yapıyı koruyacak politikalar izlenmesine özen gösterilmektedir.

Türk Eximbank paydaşları ile iş birliği içerisinde, ülkemiz ihracat stratejilerini daha etkin desteklemek ve dış ticaret ekosistemini küresel iyi uygulama örnekleri doğrultusunda geliştirmek için “Türk Eximbank Stratejik Dönüşüm Programı”nı başlatmıştır. Banka bu programla birlikte ekonomimize yüksek katma değer üreten ve ülkemiz ihracat stratejileri doğrultusunda faaliyet gösteren ihracatçıları proaktif olarak destekleyen bir yapıya dönüşmektedir. İhracatçıların gereksinimlerini ve önlerindeki engelleri tespit ederek, ihtiyaçlarına yönelik ürün ve hizmet gamını genişletmek; ihracatçıların Türk Eximbank desteklerinden faydalanma deneyimini iyileştirmek için çalışmalar yürütülmektedir.

Bankamızın ana amacı olan “Eximbank Desteklerinin Ülke İhracatına Etkisini Artırmak” doğrultusunda Bankamız stratejik hedefleri “katma değerli ihracata sağlanan destekleri artırmak”, “KOBİ ihracatçılara sağlanan destekleri artırmak” ve “yeşil dönüşüme yönelik destekleri artırmak” olarak belirlenmiştir.

stratejik dönüşüm programı

Türk Eximbank “Stratejik Dönüşüm Programı” ile birlikte ekonomimize yüksek katma değer üreten ve ülkemiz ihracat stratejileri doğrultusunda faaliyet gösteren ihracatçıları proaktif olarak destekleyen bir yapıya dönüşmektedir.

Bu stratejik hedeflere ulaşmak adına Bankamız 2024 yılı stratejik öncelikleri aşağıda belirtilen şekildedir;

Stratejik Önceliklerimiz ve Dönüşüm Programı kapsamında, 2023 yılında;

Bankamız 2024 yılında da Ülkemiz ihracat stratejileri ve Bankanın stratejik öncelikleri ve hedefleri doğrultusunda faaliyetlerini sürdürmeye devam edecek ve projelerini hayata geçirecektir.

Yurt İçi Krediler

Türk Eximbank, ihracatçıları, ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları, döviz kazandırıcı hizmet ihracatında bulunan firmaları ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitleri/yatırımcıları kısa ve orta- uzun vadeli nakdi kredi programları ile desteklemektedir. Nakdi kredilerle firmaların üretim sürecinde ihtiyaç duyacağı finansman desteği, gerek sevkiyat yapılmadan önce, gerekse sonrası dönem için sunulmaktadır.

2023 yılında Türk Eximbank’ın kullandırdığı vade uzatımları da dâhil kısa vadeli toplam krediler 16,3 milyar ABD doları; orta-uzun vadeli yurt içi krediler ise 3,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

toplam 19,6 milyar ABD doları

2023 yılında Türk Eximbank’ın kullandırdığı vade uzatımları da dâhil kısa vadeli toplam krediler 16,3 milyar ABD doları; orta-uzun vadeli yurt içi krediler ise 3,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

2023 yılında Türkiye ihracatı içerisinde ağırlıklı paya sahip 13.167 firma Türk Eximbank kredi programlarından yararlanmıştır.

Kredi uygulamalarında KOBİ’lere öncelik tanınmış, TL cinsinden krediler ağırlıklı olarak KOBİ’lerin finansmanı için kullanılmıştır. KOBİ’lere sağlanan ek kaynak, kredi taleplerine verilen öncelik ve vade uzatım destekleri sonucunda 98,8 milyar TL Türk lirası cinsinden kredi desteği sağlanırken, 902,6 milyon ABD doları tutarında da yabancı para cinsinden kredi kullandırılmış, toplam KOBİ kredileri 5 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Böylece kredi desteklerinin %25,31 oranındaki bölümü KOBİ’lere sağlanmıştır.

Bankamızdan kredi kullanan ihracatçı firmalarımızın, ihracat gerçekleştirmeyi taahhüt ettikleri ülkelerin dağılımında %44’lük oran ile AB ülkeleri ilk sırada yer almaktadır.

Kredilerin sektörel dağılımında ise %18 pay ile lojistik ve taşımacılık sektörü başta gelmektedir.

“Bilişim ve İletişim Teknolojileri”, “Kağıt ve Orman Ürünleri”, “Enerji”, “Elektrikli Ev Aletleri”, “Sağlık”, “Perakende”, “Cam” sektörleri DİĞER kategorisine dâhil edilmiştir.

Yurt İçi Kredi Programları Bazında Yeni Düzenlemeler ve Değişiklikler

Yurt İçi Kredi Programları Bazında Gerçekleşmeler (milyar ABD doları)

Doğrudan Kullandırılan Krediler

19,1

Banka Kaynaklı Krediler

6,6

TCMB Kaynaklı Krediler

12,5

Aracı Banka/Kuruluş Kredileri

0,5

Aracı Banka/Finansal Kuruluşlar Vasıtasıyla Kullandırılan Krediler

0,5

TOPLAM

19,6

* Aracı bankalara tahsis edilen limitlerin asgari %30’luk kısmının KOBİ’lere kullandırılması zorunlu olup, bu kapsamda KOBİ’lere 2023 yılında 0,493 milyar ABD doları tutarında aracı bankalar üzerinden kredi kullandırılmıştır (%91).

Alıcı Kredileri Programları

Türk müteahhitlerinin yurt dışında üstlendiği projelerin ve Türk mallarının yurt dışındaki alıcılarının (kamu ve özel) finanse edildiği Uluslararası Krediler Programları ile Türkiye ihracatının artırılması, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması, Türk firmalarına uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence sağlanması hedeflenmektedir. Uluslararası Krediler kapsamında sunulan tüm destekler “alıcı kredisi” niteliğinde olup borçlular doğrudan devletler, alıcı ülke devlet garantisi altında kamu kurumları ya da tahsis edilen limitler dâhilinde yurt dışı/içi bankalar olmaktadır.

Uluslararası Krediler Programlarına ivme kazandırmak ve böylelikle Türk mal ve hizmet ihracatını artırmak amacıyla, borçluların devlet garantisi sağlamakta yaşadığı güçlükleri aşmak ve özel sektör işlemlerine de destek sağlamak için, Banka tarafından muteber kabul edilen yurt dışında yerleşik bankalarla rotatif bazlı kredi anlaşmaları imzalanmaktadır. Bu bağlamda, çok uluslu statüsündeki iki bankaya (African Export-Import Bank ve Eastern and Southern African Trade and Development Bank) tahsis edilen kredi limitleri çerçevesinde potansiyel işlemlere yönelik görüşmeler sürdürülmektedir.

46,8 milyon ABD doları

Alıcı Kredileri Programları kapsamında 46,8 milyon ABD doları kredi kullandırım rakamına ulaşılmıştır.

2020 yılının başından itibaren bütün dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisinin yarattığı durgunluk kısmen 2022 yılında azalarak devam etmiş, 2022 yılı Şubat ayında Karadeniz komşumuz olan iki önemli ticaret partnerimiz Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş, enerji ve tarımsal emtia fiyatları başta olmak üzere küresel fiyat artışlarına neden olmuş, ortaya çıkan enflasyon ile mücadeleye yönelik rezerv para birimlerini yöneten merkez bankalarınca alınan tedbirler faiz oranlarını artırmış, bu durum gelişmiş ülkelere nazaran kırılgan olan gelişmekte olan ülkelerin borçlanma maliyetlerinin 2022 yılından itibaren yüksek seyretmesine neden olmuştur. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın bölge tedarik zinciri üzerindeki 2022 yılındaki olumsuz etkileri, 2023 yılı içerisinde nispeten giderilmiş olmasına rağmen devam etmektedir. Bir yandan yükselen borçlanma maliyetlerine bağlı olarak Uluslararası Krediler Programları kapsamında muhtemel borçlulara önerilen faiz oranlarının yüksek bulunması; diğer taraftan ihracatçı ve müteahhitlerimizin faaliyet gösterdiği ülkelerin uluslararası kuruluşlarla yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde borçlanma imkânlarının önemli ölçüde kısıtlanmış olması yurt dışı taahhüt ve ihracat işlemlerine yönelik alıcı kredisi taleplerinin sınırlı kalmasına neden olmuştur. Bahsedilen olumsuz şartlara rağmen Uluslararası Krediler Programları kapsamında 46,8 milyon ABD doları kredi kullandırım rakamına ulaşılmıştır.

Mevcut yurt dışı banka analiz ve limit tahsis metodolojisi kapsamında; 2’si çok uluslu statüde olmak üzere 8 bankaya toplam 422 milyon ABD doları tutarında kredi limiti tahsis edilmiş olup çok uluslu finansal kuruluşların üye ülkeleri vesilesiyle işlem kapsam alanı 54 ülkeye ulaşmıştır.

Kredi kullandırımlarının yanında, ihracatçı firma ve müteahhitlerimizin özellikle riskli pazarlarda iş geliştirirken yeni işler üstlenebilmelerine katkı sağlayan niyet mektuplarının düzenlenmesine devam edilmiştir. Afrika, Asya ve Avrupa’da toplam 7 ülkede Türk firmalarınca üstlenilmesi planlanan projelerin ve mal ihracatı işlemlerinin finansmanına yönelik 2023 yılında 12 adet “Niyet Mektubu” düzenlenmiştir. Firmalara verilen niyet mektuplarının proje ve işleme dönüşmesi durumunda Türkiye’den sağlanacak mal ve hizmet ihracatı bedelinin yaklaşık 2,1 milyar ABD dolarına ulaşması beklenmektedir.

Ayrıca, OECD çatısı altında düzenlenen Çevre Uygulayıcıları Grubu, Ülke Risk Uzmanları, Teknik Uzmanlar Grubu ve Gemi İnşa Çalışma Grubu toplantılarına katılım sağlanmış, ülkemizin pozisyon ve görüşlerinin oluşturulmasına yönelik katkı sağlanmıştır.

Alıcı Kredi Programları Proje/İşlem Bazında Gerçekleşmeler

Devlet Garantili Alıcı Kredileri programı çerçevesinde 2018 yılında Tunus Kalkınma, Yatırım ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı ile Bankamız arasında imzalanan 200 milyon ABD doları tutarlı kredi anlaşması kapsamında, Ülkemizden ihraç edilen muhtelif mal ve ekipmanın yurt dışındaki alıcılarına 2023 yılı içerisinde 46,8 milyon ABD doları finansman sağlanmıştır.

2023 yılı Mayıs ayında yayınlanan Paris Kulübü basın bildirisi ile Ortak Çerçeve kapsamında Gana devletinin borç yapılandırması talebine yönelik ülkemizin de aralarında bulunduğu Kreditörler Komitesi’nin oluşturulduğu bildirilmiştir. Paris Kulübü Kreditörler Komitesi toplantılarına ilgili Bakanlık yetkilileri ile birlikte Bankamızca da katılım sağlanmakta olup ülkeyle ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir.

Öte yandan, Uluslararası Kredi Programları kapsamında 2023 yılında borçlularımızdan 138,3 milyon ABD doları tahsil edilmiştir.

toplam 22,4 milyar ABD doları

2023 yılında Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası, Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası ve Spesifik İhracat Kredi Sigortası kapsamında toplam 22,4 milyar ABD doları tutarında sevkiyat sigortalanmıştır.

Alacak Sigortası

Türk Eximbank, Türkiye’de ihracata yönelik olarak alacak sigortası uygulamasını başlatan ve ihracatta sigorta bilincini yerleştiren kuruluştur. Başlangıç itibarıyla yalnızca kısa vadeli ihracat bedeli alacaklarının ticari ve politik risklere karşı teminat altına alınması doğrultusunda uygulamaya konulan ihracat kredi sigortası sisteminin zaman içerisinde kapsamı genişletilmiş, Spesifik İhracat Kredi Sigortası Programı ile orta-uzun vadeli mal ve hizmet ihracatı da sigorta kapsamına alınmıştır.

Banka sigorta programları ile sigorta kapsamındaki ülkelere yapılan ihracatı, ithalatçı firma ve ithalatçının ülkesinden kaynaklanan ticari ve politik risklerden doğan zararlara karşı sigorta teminatı altına almaktadır. Ayrıca, ihracat kredi sigortasının yanı sıra yurt içi kredi sigortası ile ihracatçıların yurt içi alacakları da ticari risklere karşı korunmaktadır.

Bunun yanında kredi sigortası poliçelerinin teminat olarak gösterilmesi ile finans kuruluşlarından kredi sağlanması kolaylaşmaktadır.

2023 yılında Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası, Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası ve Spesifik İhracat Kredi Sigortası kapsamında toplam 22,4 milyar ABD doları tutarında sevkiyat sigortalanmıştır.

2023 yılı içerisinde alacak sigortası programları çerçevesinde üstlenilen ticari ve politik (OECD’ye üye ülkelerin dışında kalan ülkelere ilişkin) risklerin %60’ının yurt içi ve yurt dışındaki şirketlere reasüre ettirilmesi uygulamasına devam edilmiştir.

2023 yılında:

Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası

Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı ile ihracatçıların 360 güne kadar vadeli tüm sevkiyatları, ticari ve politik risklere karşı teminat altına alınmaktadır.

Türk Eximbank bünyesinde 1989 yılından bu yana verilmekte olan Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası hizmeti, zaman içinde ihracatçılar tarafından tanınan ve yaygın olarak kullanılan bir hizmet hâline gelmiştir. Nitekim 2023 yılı sonu itibarıyla 6.857 ihracatçı firmanın söz konusu hizmetten faydalandığı görülmektedir.

Program çerçevesinde 2023 yılında 19,7 milyar ABD doları tutarında ihracat sigorta teminatı altına alınmıştır. Sigorta kapsamına alınan sevkiyatlar karşılığında 64,9 milyon ABD doları prim tahsilatı yapılmıştır.

Sigortalanan sevkiyatın sektörel dağılımında, %10’luk pay ile gıda sektörü birinci sırada yer almakta iken ikinciliği %9’luk payları ile inşaat ve inşaat ürünleri ile hazır giyim ve konfeksiyon sektörü paylaşmaktadır.

Bölgesel dağılımda ise %68’lik pay ile Avrupa (Avrupa Birliği ve AB dışı toplamı) başta gelmekte olup ikinci sırada %14’lük pay ile Asya, üçüncü sırada %8’lik pay ile Kuzey ve Orta Amerika bulunmaktadır.

Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı çerçevesinde limit tahsis edilmiş alıcı sayısı 53.190’dır.

2023 yılında çeşitli ülkelere yapılan sevkiyatlardan doğan ve vadesinde tahsil edilemeyen Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı çerçevesinde 24,9 milyon ABD doları tutarındaki zarar, Türk Eximbank tarafından tazmin edilmiştir. Aynı dönemde Türk Eximbank tarafından daha önce tazmin edilen zararların 6 milyon ABD doları tutarındaki kısmı geri tahsil edilmiştir.

Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası

Türk Eximbank’ın diğer sigorta faaliyet konularından biri de, ihracatçılar ve grup şirketlerine yönelik olarak Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası Programıdır.

Program ile Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigorta Poliçesine sahip ihracatçılar ve grup şirketlerinin yurt içi faaliyetlerinden kaynaklı 360 güne kadar vadeli tüm sevkiyatlarına konu alacakları ticari risklere karşı belirli limitler dâhilinde güvence altına alınmaktadır.

2023 yılı sonu itibarıyla 159 firmanın 2,7 milyar ABD doları tutarındaki sevkiyatı sigortalanmıştır. Bu kapsamda sigorta kapsamına alınan sevkiyatlar karşılığında 6,3 milyon ABD doları prim tahsilatı yapılmış ve 35 bin ABD doları tutarında tazminat ödemesi gerçekleştirilmiştir.

Spesifik İhracat Kredi Sigortası

İhracatçıların, tek bir satış sözleşmesine bağlı olarak gerçekleştirdikleri sevkiyatlardan doğan ve azami vadesi OECD düzenlemelerine paralel olarak belirlenen alacakları Spesifik İhracat Kredi Sigortası ile teminat altına alınmaktadır. Bu program kapsamında, ihracatçı firmaların Türk menşeli yatırım malı ve hizmet ihracatlarına ek olarak yurt dışı iştirakleri üzerinden yapılan satışlar da sigortalanabilmektedir.

Diğer Sigorta Programları

Türk Eximbank tarafından sunulan diğer sigorta programları Katılım Esaslı Alacak Sigortası, Sevk Öncesi Risk Sigortası, Finansal Kuruluşlar Alıcı Kredi Sigortası, Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Politik Risk Sigortası ve Akreditif Teyit Sigortası programlarıdır.

Katılım Esaslı Alacak Sigortası Programı ile, ihracatçıların yurt dışında yerleşik alıcılara yönelik Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartları'na uygun mal satışlarından doğacak azami 360 gün vadeli ihracat alacakları ticari ve politik risklere karşı teminat altına alınmaktadır.

İhracatçılarımıza yönelik sunulan diğer bir ürün olan Sevk Öncesi Risk Sigortası Programı ile de, üretim döneminde siparişin ticari ve politik risklerden kaynaklı olarak alıcı tarafından iptal edilmesi durumunda ihracatçı firmanın doğrudan üretim maliyetlerine ilişkin zararları sigorta kapsamına alınabilmektedir.

Müteahhitlerimize yönelik sunulan Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Politik Risk Sigortası Programı ile ise, müteahhitlerimizin yurt dışında gerçekleştirdikleri işler kapsamında politik risklerden kaynaklı olarak uğradıkları zararları sigortalanabilmektedir.

Bankalara yönelik sunulan Finansal Kuruluşlar Alıcı Kredi Sigortası ile Türk malı ve hizmeti ihracatına yönelik olarak yurt içi ve yurt dışı finansal kuruluşlar tarafından sağlanan alıcı kredilerinin borçlu tarafından ticari ve politik risklere bağlı olarak ödenmemesi durumunda krediyi kullandıran kuruluşun uğradığı zararlar sigortalanmaktadır.

Akreditif Teyit Sigortası Programı ile ise, yurt dışı amir banka tarafından açılmış ve yurt içi bankalar tarafından teyit eklenmiş akreditiflerin amir banka tarafından ticari ve politik risklere bağlı olarak ödenmemesi durumunda teyit bankasının uğradığı zararlar sigorta kapsamına alınabilmektedir.

Finansman ve Hazine

Türk Eximbank, 2023 yılında uluslararası piyasalardan 4,3 milyar ABD doları ve ayrıca hazine işlemleri (repo, TRS ve borçlanma) ile sağlanan fonlar kapsamında da 1,3 milyar ABD doları tutarında kaynak temin ederek, TCMB kaynağı hariç toplam 9,3 milyar ABD doları seviyesinde oluşan borç stoku ile ihracatçılara uygun maliyetli ve çeşitli vadelerde finansman olanakları sunmaya devam etmiştir. Banka, 9,5 milyar ABD doları seviyesindeki TCMB reeskont kaynağı ile birlikte toplam fon stokunu TL krediler de dâhil olmak üzere 18,8 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleştirmiştir. Diğer taraftan yıl içerisinde yaklaşık 3,3 milyar ABD doları tutarında kredi anapara ödemesi gerçekleştirmiştir.

toplam 9,3 milyar ABD doları

Türk Eximbank, 2023 yılında TCMB kaynağı hariç toplam 9,3 milyar ABD doları seviyesinde oluşan borç stoku ile ihracatçılara uygun maliyetli ve çeşitli vadelerde finansman olanakları sunmaya devam etmiştir.

Sermayedeki Gelişmeler

Türk Eximbank, 12 Ocak 2017 tarihinde gerçekleştirilen Olağanüstü Genel Kurul toplantısında onaylandığı üzere 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre “Kayıtlı Sermaye Sistemi” uygulamasına geçmiştir. İlgili karar ticaret siciline tescil edilmiş olup, 30 Ocak 2017 tarihli ve 9252 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilmiştir.

21 Temmuz 2023 tarihinde gerçekleştirilen Banka’nın Olağan Genel Kurul toplantısı neticesinde; Bankanın kayıtlı sermaye tavanı 30 milyar TL’den 50 milyar TL’ye yükseltilmiştir.

Ayrıca; Temmuz 2023’te T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen 6,8 milyar TL’lik nakdi sermaye aktarımı ile; Bankamızın ödenmiş sermayesi 13,8 milyar TL’den, 20,6 milyar TL’ye yükseltilerek güçlü sermaye yapısı korunmuştur.

Borçlanma İşlemleri

Türk lirası cinsinden Reeskont Kredileri haricinde 2023 yılında kullandırılan TL kredilerin tamamına yakınının fonlanmasında, ödenmiş sermaye ve faiz tahsilatları kapsamında oluşan TL kaynaklar kullanılmıştır.

Banka’nın 2023 yılında gerçekleştirdiği borçlanmaların detayları aşağıdaki gibidir:

Fon Yönetimi Faaliyetleri

2023 yılında ulusal ve küresel ekonomik gelişmeler yakından takip edilerek; faiz ve kur hareketleri, küresel makro ekonomik konjonktür ve getiri-maliyet dengesi göz önünde bulundurulmak suretiyle likidite, faiz ve kur riski yönetimine azami önem gösterilmiştir.

Likidite yönetimi kapsamında, para swapı, repo ve para piyasalarından borçlanma yoluyla yaratılan fonlar, TCMB, Takasbank Para Piyasası ve bankalararası piyasada değerlendirilerek yüksek faiz getirisi temin edilmiştir.

Bankanın Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin BDDK Yönetmeliği kapsamında belirtilen yasal sınırlar içinde tutulan Hazine Bölümü yönetimindeki likiditenin aktif büyüklük içerisindeki payı 2023 yılında ortalama %5,5 seviyesinde seyrederken, menkul kıymet portföyünün aktif büyüklük içindeki payı ise ortalama %2,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Bu dönemde nakit akımı yönetimi ve aktif-pasif uyumunu sağlamak amaçlı kısa ve uzun vadeli swap işlemlerine devam edilmiştir. Döviz pozisyonunu ve nakit akımını yönetmek, aktif-pasif uyumunu sağlamak ve arbitraj amaçlı olmak üzere 2023 yılında yapılan swap işlem hacmi; 19,3 milyar ABD doları tutarındaki kısmı kısa vadeli, 1,02 milyar ABD doları tutarındaki kısmı uzun vadeli olmak üzere 20,3 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir.

Tahvil ihracı ya da diğer borçlanmalar yoluyla yurt dışı piyasalardan temin edilen döviz cinsinden kaynakların aktif yapısı ile uyumlu hâle getirilmesi amacıyla yapılan faiz ve çapraz para swaplarının gelir tablosunda dalgalanmaya yol açmaması için, riskten korunma muhasebesi uygulaması sürdürülmüştür.

Küresel piyasalarda ihracatçıların rekabet gücünün korunması, döviz alacakları ve döviz yükümlülüklerinden kaynaklı kur riskini ve faiz dalgalanmalarından doğabilecek faiz riskini yönetme imkânlarını artırmak amacıyla türev ürünler (forward, opsiyon ve swap) ile döviz alım-satım işlemleri sunulmaya devam edilmiştir.

Uluslararası İlişkiler

60’ı aşkın anlaşma

Türk Eximbank’ın, çok taraflı finansman kuruluşlarının yanı sıra 40 ülkenin ihracat destek kuruluşu ile imzalamış olduğu çeşitli muhteviyatta 60’ı aşkın anlaşması bulunmaktadır.

Türk Eximbank’ın, çok taraflı finansman kuruluşlarının yanı sıra 40 ülkenin ihracat destek kuruluşu ile imzalamış olduğu çeşitli muhteviyatta 60’ı aşkın anlaşması bulunmakta olup, Banka söz konusu kuruluşlar ile yakın iş birliğine ve yeni anlaşmaların imzalanmasına yönelik çalışmalarına 2023 yılında da devam etmiştir.

Bu çerçevede, 2023 yılında, Bankamız ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmî ihracat destek kuruluşlarından Çin Eximbank ve Yunanistan’ın ihracat destek kuruluşu ECG arasında karşılıklı bilgi ve tecrübe paylaşımının yanı sıra iki ülke firmalarınca üçüncü ülkelerde üstlenilecek işlemlere ortaklaşa finansman sağlanmasını hedefleyen mutabakat zabıtları imzalanmıştır. Ayrıca, çok uluslu finans kuruluşları Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu Yatırım ve Kalkınma Bankası (EBID) ve Cezayir’in resmî ihracat destek kuruluşu CAGEX ile Bankamız arasında bulunan mutabakat zabıtları yenilenmiştir.

Türk ihracatçı ve taahhüt firmalarının üçüncü ülkelerde yabancı firmalarla birlikte üstleneceği projelerin ortak finansmanına imkân tanıyarak uluslararası piyasalarda daha rekabetçi olmalarına katkıda bulunmak amacıyla geçtiğimiz yıllarda USEXIM (ABD), UKEF (Birleşik Krallık), BPIFrance (Fransa), EKF (Danimarka), OeKB (Avusturya), MEHIB (Macaristan) ve EKN (İsveç) ile imzalanan reasürans anlaşmalarına yenilerinin eklenmesi yönünde çalışmalara 2023 yılında da devam edilmiştir.

Resmî destekli ihracat kredilerine ilişkin olarak üye ülkelerin ilgili kurumları arasında bilgi ve görüş alışverişini kolaylaştırmak ve politika birliğini sağlamak amacıyla oluşturulan, Türkiye’nin Nisan 1998’de asil üyesi olduğu OECD İhracat Kredileri ve Kredi Garantileri Grubu toplantılarında başta OECD Çevresel ve Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesine İlişkin Tavsiye Kararının revizyonuna ilişkin olmak üzere gerçekleştirilen müzakerelere katılım ve katkı sağlanmıştır.

Ülkemizin 2006 yılında Davetli Katılımcı, 2018 yılında ise Katılımcı statüsü elde ettiği OECD Resmî Destekli İhracat Kredileri Düzenlemesi Katılımcılar Grubu toplantılarında ele alınan ve Katılımcı ülkelerin sağlayacağı ihracat kredilerine ilişkin minimum koşulları belirlemesi bakımından önem arz eden Düzenlemenin modernizasyonunun sonuçlandırılması ve Düzenleme kapsamında iklim dostu projelerin daha elverişli koşullarla desteklenmesine yönelik müzakerelerine katılım ve katkı sağlanmıştır.

Türk Eximbank’ın, üyesi olduğu Berne Union (Uluslararası İhracat Kredi ve Yatırım Sigortası Kuruluşları Birliği), Aman Union (DHAMAN [Arap Yatırım ve İhracat Kredi Garanti Kuruluşu] ve İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler Ticari ve Ticari Olmayan Risk Sigortacıları ve Reasürörleri Birliği), Asya Exim Bankları Forumu ve ADFIMI’nin (İslam Kalkınma Bankasına üye ülkelerdeki Kalkınma Finansman Kuruluşları Birliği) 2023 yılında gerçekleştirilen toplantı, seminer ve çalıştaylarına katılım sağlanmıştır. Bankamızın hâlihazırda İcra Kurulu üyesi olarak görev yaptığı Berne Union ve Aman Union’ın önümüzdeki dönem strateji ve hedeflerinin oluşturulmasına yönelik toplantılarına katılım sağlanarak katkıda bulunulmuş, Bankamızın ADFIMI’nin Denetim Kurulu üyeliği kapsamındaki görevine devam edilmiştir.

Africa Finance Corporation’a Hissedar Olunması

Bankamız, Afrika'nın en önemli çok taraflı finansal kuruluşlarından biri olan Africa Finance Corporation (AFC) ile hissedarlık anlaşması imzalayarak %3,25 oranında sermayedar olmuştur. Bankamızın uluslararası bir kuruluşa ilk sermayedarlığı olan bu yatırım, Türkiye’nin Afrika Ortaklık Politikası açısından stratejik öneme sahiptir. Afrika’nın üretkenliğini ve ekonomik büyümesini artırmak için altyapı açığına yönelik çözüm sağlamayı amaçlayan AFC ile kurulan bu uzun vadeli stratejik ortaklık ile Türk ihracatçı ve yüklenici firmalarımızın AFC üyesi olan 42 Afrika ülkesi başta olmak üzere bölgede varlığının ve iş alma kapasitelerinin artırılmasına katkı sağlanması hedeflenen bu işbirliği ile Bankamız, AFC'nin Afrika dışından ilk sermayedarı olmuştur.

Bilgi Teknolojileri

Türk Eximbank, bilişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler ışığında hizmet altyapısını yeni teknolojiler ile destekleyerek hem hız ve verimlilik sağlamaya hem de kaynakları etkin kullanmaya devam etmektedir.

İhracatçılarımızın ihtiyaçlarını karşılayacak ve kolaylaştıracak projelerimiz hayata geçirilmiştir

Türk Eximbank, elektronik dönüşüm süreçlerini hızlandırarak iç ve dış süreç dijitalleştirme çalışmaları çerçevesinde;

İhracatçılarımıza kefalet desteği sağlamak amacıyla kurulmuş olan İGE ile kredi süreçleri entegrasyonları sağlanarak ihracatçılarımıza sunulan teminat çeşitliliği arttırılmıştır.

hız ve verimlilik

Türk Eximbank, bilişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler ışığında hizmet altyapısını yeni teknolojiler ile destekleyerek hem hız ve verimlilik sağlamaya hem de kaynakları etkin kullanmaya devam etmektedir.

Ana Bankacılık uygulamalarında çalışmalara destek sağlanmıştır, Hazine modülü yeni teknolojiler ile geliştirilmeye başlanmıştır.

Bilgi Sistemleri Yatırımı gerçekleştirilerek İnternet Şube ve Mobil Şube ekranlarının UX tasarım çalışmaları tamamlanarak ihracatçılarımızın kullanımına açılmıştır.

Kredi Dönüşüm Projesi kapsamında Knock Out modellemeleri yapılmış olup yeni teknolojiler ile geliştirmeler yapılarak kullanıma açılmıştır.

Analitik Olgunluğun Artırılması hedefi kapsamında tüm paydaşları ilgilendiren konular üzerinden Kurumsal Veri Ambarı iş ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilmiştir ve Veri Ambarı üzerinden Veri Analitiği ve Yönetim Raporlamaları hayata geçirilmiştir.

Bunlara ek olarak,

Uluslararası Yükümlülükler

Türk Eximbank programlarının DTÖ, OECD ve AB kurallarına uyum sağlaması çalışmaları sürdürülmekte, uygulanan programlarda bu kurallar dikkate alınmaktadır.

Uluslararası Kurallar

Türkiye’nin DTÖ’ye, OECD İhracat Kredileri ve Kredi Garantileri Grubu’na (İKG) ve Katılımcılar Grubu’na (KG) üye olması, bunun yanı sıra AB ile Gümrük Birliği Anlaşması ve AB’ye üyelik sürecinden kaynaklanan yükümlülükleri çerçevesinde, Türk Eximbank’ın uyguladığı programlarda DTÖ, OECD ve AB normları ile diğer uluslararası düzenlemelere uygun hareket etmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, Türk Eximbank programlarının DTÖ, OECD ve AB kurallarına uyum sağlaması çalışmaları sürdürülmekte, uygulanan programlarda bu kurallar dikkate alınmaktadır.

İhracat kredilerine ilişkin politikaların değerlendirilmesi, problemlerin tespiti ve çok taraflı müzakereler ile çözülmesini hedefleyen OECD İKG altında gerçekleştirilen toplantılara 2023 yılında da katılım sağlanarak gelişmeler yakından takip edilmiştir. Söz konusu toplantılarda yürütülen çalışmalar neticesinde ortaya çıkan üç tavsiye kararı olan OECD Rüşvet ve Resmî Destekli İhracat Kredilerine İlişkin Konsey Tavsiye Kararı, Çevresel ve Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesine İlişkin Tavsiye Kararı ve Düşük Gelirli Ülkelere Resmî İhracat Kredisi Sağlanmasında Sürdürülebilir Borç Verme Uygulamalarının Desteklenmesine İlişkin Tavsiye Kararlarına Banka’nın tüm uygulamalarında riayet edilmektedir.

Ülkemiz, 2006 yılından bu yana “Davetli Katılımcı” (gözlemci) statüsünde olduğu KG’ye 2018 yılı içerisinde Katılımcı Statüsü kazanması ile üye ülkelerin sağladığı iki yıldan uzun vadeli resmî ihracat desteklerinin tabi olduğu kuralları belirleyen OECD Düzenlemesinde yapılacak değişikliklerde karar mekanizmasının bir parçası olmuş ve ihracat kredilerine ilişkin tüm kurallar Türk Eximbank’ı da bağlayıcı hâle gelmiştir.

DTÖ, OECD ve AB

Türk Eximbank programlarının DTÖ, OECD ve AB kurallarına uyum sağlaması çalışmaları sürdürülmekte, uygulanan programlarda bu kurallar dikkate alınmaktadır.

AB Müktesebatına Uyum

AB Müktesebatı’na uyum çalışmalarında “Rekabet Politikası” ve “Dış İlişkiler” fasılları altında Banka’nın faaliyet alanına giren konular yer almaktadır.

AB Müktesebatına uyum çalışmaları çerçevesinde kısa vadeli ihracat kredi sigortası kapsamındaki pazarlanabilir risklerin devlet yardımı almayan kurumlarca yapılması kuralı uyarınca, Banka’nın tüm kısa vadeli sigorta faaliyetlerinin başka bir kurum çatısı altında yapılandırılması gerekecektir. Söz konusu AB Direktifi çerçevesinde gündeme gelecek yeniden yapılanma çalışmalarına yönelik olarak, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın talimatları doğrultusunda tüm paydaşlar ile ortak çalışma yapılması öngörülmektedir.

“Dış İlişkiler” faslında ise, Bankamızca sağlanacak orta ve uzun vadeli finansal desteklerin OECD Resmî Destekli İhracat Kredilerine İlişkin Düzenlemesini de içeren AB Müktesebatıyla uyumlu hâle getirilmesi, Türkiye’nin söz konusu Düzenlemeye 2018 yılı içerisinde Katılımcı olmasını müteakip büyük ölçüde sağlanmıştır.

©2024 Türk Eximbank
Powered by Tayburn