2023 yılında küresel ekonomide enflasyonla mücadele, finansal sıkılaşma, jeopolitik gerginlikler ve ticarette artan korumacılık ön planda kalmıştır. Uygulanan sıkı para politikaları enflasyonu kayda değer şekilde düşürürken, özellikle gelişmiş ülkelerde bu politikaların büyümeyi sınırlayıcı etkisine rağmen sert bir ekonomik yavaşlama olmamıştır. Çin başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde büyüme salgın öncesi dönemin altında kalmaya devam etmiştir. Yılın son çeyreğinde Orta Doğu’da meydana gelen gelişmeler jeopolitik risklerin daha da artmasına neden olurken, küresel krizler ve salgın dönemi hariç 2023 yılında dünya ticareti son 50 yıldaki en zayıf performansını sergilemiştir.
2024 yılında, yüksek faiz oranları, azalacak mali destekler, yüksek borçluluk ve düşük verimlik artışlarının etkisi ile küresel büyümenin uzun dönem ortalamasının altında %3,1 olması tahmin edilmektedir. 2023’te yatay seyreden küresel ticaretin ise 2024 yılında %3,3 artması beklenmektedir. Küresel büyüme 2023’e göre aynı kalsa da, ülkeler arasında farklılaşma olacağı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, başta AB ve Orta Doğu ülkeleri olmak üzere ihracat pazarlarımızın 2024 yılında bir önceki yıla göre daha iyi performans göstereceği öngörülmektedir.
Küresel enflasyonun sıkı para politikası ve arz yönlü sıkıntıların azalmasıyla gerilemeye devam edeceği beklenmektedir. 2024 yılında dezenflasyonun beklenenden hızlı gerçekleşmesi durumunda finansal koşullarda oluşacak ilave gevşeme büyümeyi destekleyebilecekken; jeopolitik risklerin artması kaynaklı yaşanabilecek emtia fiyat artışları ve tedarik sıkıntıları küresel enflasyon ve büyüme görünümünü olumsuz etkileyebilecektir.
Türkiye ekonomisinin zorlu küresel koşullar, artan jeopolitik riskler ve tarihimizin en büyük felaketlerinden 6 Şubat depreminin etkilerine rağmen; 2023 yılında da olumlu bir performans ile 1,1 trilyon ABD doları seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. Küresel ticaretteki zayıf görünüme rağmen, 2023 yılında mal ihracatı 255,8 milyar ABD dolarına ulaşarak Cumhuriyet tarihi rekorunu kırmıştır.
Dengeli ve sürdürülebilir büyüme ile fiyat istikrarını sağlamak amacıyla 2023 yılının ikinci yarısında para politikası duruşu önemli ölçüde sıkılaştırılmış olup, atılan adımların etkisiyle yılın son çeyreğinde enflasyonun ana eğiliminde yavaşlama gözlenmiştir. Deprem yaralarının sarılmasına yönelik önlemlerin etkisiyle bütçe açığında geçici bir artış meydana gelmiştir. Ancak AB tanımlı genel yönetim borç stoku ve deprem harcamaları hariç bütçe açığının millî gelire oranı 2023 yılında Maastricht Kriterlerinin oldukça altında gerçekleşmiştir.
2024 yılında dezenflasyon ve ekonomide dengelenme öncelikli hedefler olmaya devam edecektir. Bu kapsamda yıllık enflasyonun yılın ikinci yarsından itibaren belirgin şekilde düşmesini öngörüyoruz. Türkiye ekonomisinin, 2024 yılında daha dengeli bir kompozisyon ile büyümesini ve cari açığın gerilemesini bekliyoruz. Böylece, 2024 makro risklerin azalarak finansal istikrarın daha da güçleneceği bir yıl olacaktır.
Ülkemizin kalkınma stratejisinde ihracata dayalı nitelikli büyüme önemli bir yer tutmaktadır. 2024 yılında 267 milyar ABD doları mal ihracatıyla birlikte toplam mal ve hizmet ihracatının 375 milyar ABD dolarına ulaşması hedeflenmektedir. İhracatçılarımıza daha fazla destek sağlanabilmesi için Türkiye’nin resmî ihracat destek kuruluşu olan Türk Eximbank'ın sermayesi 2023 yılı Temmuz ayından bu yana 10,1 milyar TL artırılmıştır. İhracatçılarımıza sağlanan günlük reeskont kredi limitleri 10 katına çıkarılarak 3 milyar TL’ye yükseltilmiş, bu kredilerin faizine üst sınır getirilmiş ve kullanımında %30 ilave ihracat bedeli satış koşulu kaldırılmıştır.
Türk Eximbank 2023 yılında ülkemiz ihracatına 19,6 milyar ABD doları kredi ve 22,4 milyar ABD doları sigorta ve garanti olmak üzere toplam 42 milyar ABD doları destek sağlamıştır. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı büyüme stratejimiz doğrultusunda 2024 yılında Bankamızın, ihracatçılarımıza verdiği desteği daha da artırmasını ve toplamda 50 milyar ABD doları destek hacmine ulaşmasını hedefliyoruz.
Osman ÇELİK
Yönetim Kurulu Başkanı
